Son centos os refráns e os devanditos populares galegos que de xeración en xeración foron transmitíndose para formar parte da nosa cultura tradicional. Recollen datos importantes sobre os costumes, o clima, os fenómenos atmosféricos, as estacións do ano ou as tarefas campestres.

Todos e cada un deles son unha pequena gran mostra de sabedoría popular e permanecen moi arraigados na vida cotiá principalmente dos nosos maiores e que en infinidade de ocasións se converte nunha verdade irrefutable.

DITOS POPULARES

Amiguiños si, pero a vaquiña polo que vale

Mexan por nos e hai que decir que chove

A todo porco lle chega o seu San Martiño

Cando a limosna é moita ata o santo desconfía

O que se queima, tén o rabo de palla

É igual Xan que Pelicán

Vale mais un mal arranxo ca un bó preito

O que garda sempre ten

Non lle cabe un feixón no cu

Ceo empedrado, chuva de contado

Xente da Coruña tropa do carallo

Canto mais te agachas, mais che dan polo cú

Xente nova e leña verde todo é fume

Quen polo seu gusto morre, ata a morte lle sabe
Non por moito madrugar amanece mais cedo.
Este cree nos paxariños preñados.
Nunca choveu que non escampara.
REFRÁNS POPULARES

Xaneiro quente, trae o demo no ventre

Costureira sen dedal cose pouco e cose mal

Febreiro, xeada na leira e cachopo na lareira.

Polo san Vicente, planta os nabos da semente.

Gavotas en terra, mariñeiros á merda

Comer e rañar, todo é empezar

Duas fillas e unha nai, tres diaños para o pai

As sardiñas en Maio, pingan no borrallo e polo San Xoan pingan no pan

Neve en Febreiro e un lobo no quinteiro.

Por Santa Lucía mengua a noite e medra o día

Febreiro e as mulleres, no día teñen sete pareceres

A vaca que non come cando os bois, ou comeu antes ou come despois

Sogra e nora, e can e gato, non comen ben no mesmo prato

A quen Deus non lle da fillos, o demo lle da sobriños


Refraneiro de abril

A abella e a ovella en abril deixan a pelexa.

A auga de abril enche o carro e o carril.
A sardiña por abril cóllea polo rabo e déixaa ir, por maio ásaa no rescaldo e por san Xoán xa molla o pan.
A vella dos anos mil gardaba pan para maio e leña para abril.
A viña de bo amo pódase en marzo; a viña do ruín pódase en abril.
Abril, augas mil, se non ó comenzo, ó medio ou ó fin.
Abril chuvioso, maio pardo e san Xoán ventoso traen o ano compogoso
Abril e maio son as chaves do ano.
Abril frío e fornos quentes, alegría prós meus dentes.

Abril que non chove deixa ó labrego probe.
Abril quente e mollado, carga o carro e enche o gando.

Altas ou baixas, en abril son as Pascuas.
As mañanciñas de abril deixádemas pra dormir.
Cando en marzo chove i en abril xía, quédase maio feito unha criba.

      Coida de podar en marzo, que o que poda en abril é ruín.

En marzo, se podas un cardo, naceranche catro, i en abril, se cortas catro naceranche mil.

      No mes de abril fai queixos mil, no mes de maio fai tres ou catro.

O mes de xaneiro é o xeadeiro; febreiro, muliñeiro; marzo, esqueiroso; abril, chuvioso; maio, pardo; san Xoán, claro; en seitura, sol; e en agosto, mellor.

O que en abril come sardiña, aínda en agosto pícalle a espiña.
O que non garda leña pra abril, non sabe vivir.
Por Pascuas de Resurrección tres cousas non teñen sazón, sardiñas asadas, castañas asadas e predicación.
Quen queira mal a unha veciña, dealle no abril sardiña.
Se en marzo non canta o cuco, nin en abril a bubela, e a ruliña non rulea, mala cosecha se espera.
Xaneiro xiado e abril mollado enchen o faiado.