Cartillas de racionamento

A

A cartilla era en realidade un talonario formado por varios cupóns, na que se facía constar a cantidade e o tipo de mercadoría. Habíaas de primeira, segunda e terceira categoría, en función do nivel social, o estado de saúde e o tipo de traballo do cabeza de familia.

Os alimentos podíanse adquirir durante un determinado período de tempo en establecementos suxeitos ao control da Administración. Había colas por todolos sitios xa que nun sitio vendían o pan, noutro os ovos....

Os funcionarios dedicados a esta tarefa eran bautizados popularmente como «os de abastos». Cando «os de abastos» chegaban ás aldeas, os campesiños escondían os sacos de legumes nos tellados, conducían os porcos ao monte e non faltou quen construíu unha dobre parede na súa casa para ocultar o trigo e a fariña.

Miña aboa recorda con pavor os primeiros anos do racionamento, «tempos dunha fame e unha miseria terribles». A lista da compra no ano 42 incluía : «Cascas de cacahuete, mondas de plátano e laranxa, lentellas con pedras.......

O que tiña diñeiro non pasaba fame pois podía comprar de estraperlo. No mercado cando viñan os inspectores avisábanse uns a outros para poder esconder a mercancia.

Nas aldeas vivíase algo millor, pois non vixíaban tanto e as mulleres prantaban patacas e criaban polos, cerdos e logo vendíanos para comprar aceite, lentellas.....

Na posguerra chamouse estraperlo ao comercio ilegal dos alimentos racionados e despois, por extensión, a calquera forma de venda clandestina. Houbo quen se fixo rico co estraperlo, e houbo estraperlistas que malviviron.

Co estraperlo apareceron os pícaros que vendían aos tendeiros botellas de aceite da ración, que de aceite só tiñan o pescozo da botella xa que todo o demais era auga. E o mesmo pasaba cos cartuchos de azucre, cheos de serrín e algún azucre na boca.

Nos anos cincoenta algúns estraperlistas eran suboficiais de Mariña que traían do estranxeiro ou de Canarias productos escasos e caros na península.

Miña aboa conta que ela non se pode queixar pois como tiñan a tenda, algo millor comían.