Maquis gallegos,

os rebeldes do monte.

'Foucellas', 'Gardarríos', 'Piloto', César Ríos, Gómez Gayoso,

'Mario de Langullo', 'Gafas'....

'Gafas' (1), César Ríos (2) e Antonia Rodríguez (3), da Federación de Guerrillas de Galicia-León, con Indalecio Prieto no 48. |

Os guerrilleiros vivían do que lles daban os seus enlaces e, sobre todo, dos golpes, sempre contra persoas afíns ao réxime franquista, e cuio resultado se destinaba normalmente á compra de armamento no mercado negro de Portugal.

A guerrilla tamén daba charlas políticas entrando por sorpresa nos pobos, e facía abundantes sabotaxes contra os vehículos de liña e o tendido eléctrico.

Os guerrilleiros pasaban longas tempadas ocultos nas casas de confianza
A vida era dura no monte, pero non faltaba a caza nin a auga. Tamén era frecuente a marcha polo monte, ás veces durante meses, camiñando de noite e descansando de día.

O papel das mulleres na guerrilla foi moito máis que facer a comida ou lavar a roupa dos guerrilleiros. Houbo mulleres que participaron nos combates, como 'Chelo'. A maioría foron enlaces, e a súa actividade foi fundamental: levaban correos, enlazaban con outras persoas, avisaban de por onde andaba a Garda Civil, conseguían armas... e expuxéronse moito.

A guerrilla galega , serviu de modelo ás outras desenvolvidas noutros territorios do Estado.
Familias enteiras foron fusiladas por axudar aos guerrilleiros, sen xuízo, en plena paz.

A guerrilla non foi moi grande e potente en canto á cantidade de guerrilleiros, pero si houbo moitas persoas que a apoiaron.

É certo que a guerrilla non logrou rematar coa ditadura pero foi " o embrión” da rebeldia antifranquista
O movemento guerrilleiro antifranquista galego estendeuse, dende 1941 a 1951. Abrangueu as catro provincias galegas .

O réxime despregou á Garda Civil, e mesmo a membros do Exército, para combatelo. Nun principio, fuxir ao monte era simplemente un modo de sobrevivir a unha gran represión.